Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Đảng, là nhân tố đảm bảo sự thống nhất trong ý chí và hành động, vừa phát huy dân chủ, vừa quy tụ được sức mạnh, trí tuệ của tập thể, vừa đảm bảo hiệu quả việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên.
Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn kiên trì nguyên tắc tập trung dân chủ, coi đây là nguyên tắc cơ bản của Đảng, chỉ đạo việc xây dựng tổ chức và hoạt động của Đảng, đảm bảo sự lãnh đạo tập trung, thống nhất, phát huy dân chủ trong Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhiều lần nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của nguyên tắc tập trung dân chủ, Người chỉ rõ: “Đảng tổ chức theo nguyên tắc dân chủ tập trung. Nghĩa là có Đảng chương thống nhất, kỷ luật thống nhất, cơ quan lãnh đạo thống nhất. Cá nhân phải phục tùng đoàn thể, số ít phải phục tùng số nhiều, cấp dưới phải phục tùng cấp trên, địa phương phải phục tùng Trung ương”.
Bí thư Đảng ủy Khối Huỳnh Minh Thuận phát biểu kết luận buổi sinh hoạt chuyên đề.
Xác định tầm quan trọng của nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Đảng, trong những năm qua các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng (TCCSĐ) trong Đảng bộ Khối các cơ quan và doanh nghiệp tỉnh luôn quán triệt và thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, xem đây là một yêu cầu đặc biệt quan trọng tạo sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, góp phần xây dựng đảng bộ, chi bộ thực sự trong sạch, vững mạnh.
Để thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong hoạt động của tổ chức đảng theo đúng quy định của Điều lệ Đảng, đảm bảo sự vận hành thông suốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ, Ban Thường vụ Đảng ủy, cấp ủy TCCSĐ đã thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ trong việc cụ thể hóa các chủ trương, nghị quyết, kết luận, chỉ thị… của Đảng thành những văn bản phù hợp với thực tiễn tạo nên sự thống nhất về quan điểm, chủ trương trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng trong toàn Đảng bộ Khối. Quan tâm thực hiện nghiêm quy chế làm việc nhiệm kỳ 2020-2025, đảm bảo thực hiện nhất quán nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, giữ gìn đoàn kết thống nhất, phát huy được trí tuệ của tập thể, tinh thần trách nhiệm của từng cá nhân, tạo sự thống nhất lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác cán bộ được đề cao, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối, các cấp ủy, TCCSĐ thực hiện nghiêm các chủ trương, nghị quyết, kết luận, chỉ thị... của Đảng về công tác cán bộ như: tuyển dụng, đánh giá, quy hoạch; đào tạo, bồi dưỡng; bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử; luân chuyển, điều động, bố trí, sử dụng, miễn nhiệm, từ chức; thực hiện chính sách, khen thưởng, kỷ luật; kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ. Đã kịp thời ban hành và tổ chức thực hiện nhiều văn bản về công tác cán bộ phù hợp với thực tiễn. Quy trình công tác cán bộ được triển khai nghiêm túc, chặt chẽ, đúng quy định, đảm bảo thống nhất Đảng lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Nhờ đó, các khâu trong công tác cán bộ được tiến hành nghiêm túc, chặt chẽ, công khai, minh bạch và đi vào nền nếp, từ đó xây dựng được đội ngũ cán bộ trong Đảng bộ Khối, nhất là đội ngũ cấp ủy TCCSĐ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình hiện nay.
Nhằm đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của từng cấp ủy, TCCSĐ, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cấp ủy, đảng viên trong toàn Đảng bộ về vị trí, vai trò, mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc duy trì, nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của tập thể cấp ủy, nhất là người đứng đầu cấp ủy trong việc duy trì nề nếp, chế độ sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ định kỳ theo quy định Điều lệ Đảng; thực hiện tốt quy trình, nội dung, thời gian sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ, gắn với đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, tự soi, tự sửa của mỗi cán bộ, đảng viên, cấp ủy viên; trong sinh hoạt đảng đảm bảo tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu; đảm bảo tốt nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ; tự phê bình và phê bình một cách trung thực, thẳng thắn trên tinh thần cầu thị, đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ; làm tốt việc phát huy dân chủ, trí tuệ của tập thể, phân tích kỹ từng vấn đề, chỉ rõ ưu, khuyết điểm, đề ra những giải pháp lãnh đạo có tính khả thi phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng cấp ủy, TCCSĐ.
Công tác kết nạp đảng viên được thực hiện dân chủ, chặt chẽ, đúng quy trình, quy định của Điều lệ Đảng, tỷ lệ kết nạp đảng viên hằng năm đảm bảo chỉ tiêu nghị quyết của TCCSĐ và Nghị quyết Ban Chấp hành Đảng bộ Khối đề ra. Công tác quản lý đảng viên được thực hiện chặt chẽ, đã thể hiện trách nhiệm của từng cấp ủy, TCCSĐ trong công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống; thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao; quản lý đảng viên nơi cư trú, đảng viên có yếu tố nước ngoài.., gắn với thực hiện các quy định của đảng về những điều đảng viên không được làm, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình… Từ đó, chủ động phát hiện, xử lý nghiêm những đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; vi phạm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, góp phần làm trong sạch đội ngũ đảng viên của Đảng.
Đi đôi với việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối, cấp ủy TCCSĐ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, nhất là quy chế làm việc; chất lượng sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những hạn chế khuyết điểm của cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới, xem thực hiện nghiêm quy chế việc; đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ là góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của TCCSĐ.
Tuy nhiên, việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ ở các TCCSĐ trong thời gian qua vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: một số TCCSĐ, cấp ủy, đảng viên chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của nguyên tắc tập trung dân chủ; thực hiện chưa nghiêm túc quy chế làm việc; một số TCCSĐ, người đứng đầu chưa tôn trọng và phát huy đầy đủ quyền của đảng viên, còn biểu hiện gia trưởng, độc đoán, chuyên quyền; việc phát huy dân chủ trong sinh hoạt cấp ủy, TCCSĐ có nơi thực hiện chưa tốt, vẫn còn hiện tượng nể nang, ngại va chạm khi tham gia góp ý trong đảng; tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu, tinh thần tự phê bình, phê bình, ý thức tổ chức, kỷ luật chưa cao; nhận thức, trách nhiệm của một số cấp ủy, TCCSĐ, người đứng đầu câp ủy trong công tác cán bộ ở một số nơi chưa đầy đủ, toàn diện, vẫn còn tình trạng lợi dụng tập thể để thể hiện ý chí của người đứng đầu; một số nơi cấp ủy, TCCSĐ chưa thể hiện tốt vai trò là nơi lãnh đạo, giáo dục, quản lý, giám sát và rèn luyện đảng viên, làm giảm năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; vẫn còn tình trạng đảng viên sợ trách nhiệm, né tránh trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả đảng viên là cấp ủy viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; có tổ chức đảng buông lỏng công tác quản lý, giáo dục dẫn đến đảng viên vi phạm pháp luật, bị khai trừ ra khỏi Đảng.
Quang cảnh buổi sinh hoạt chuyên đề.
Để thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong tình hình hiện nay ở Đảng bộ Khối, cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ và giải pháp như sau:
Một là, nâng cao nhận thức của từng cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên về ý nghĩa, tầm quan trọng của nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng để tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động; nguyên tắc tập trung dân chủ phải được thực hiện theo đúng Điều lệ Đảng và thực hiện đồng bộ với các nguyên tắc khác trong tổ chức và hoạt động của Đảng.
Hai là, tiếp tục cụ thể hóa nguyên tắc tập trung dân chủ bằng các văn bản cụ thể phù hợp với điều kiện của từng cấp ủy, tổ chức đảng, đặc biệt từng cấp ủy, TCCSĐ tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện quy chế làm việc của cấp ủy, quy chế hoạt động của TCCSĐ nhiệm kỳ 2020-2025; xác định rõ trách nhiệm, thẩm quyền của tập thể, cá nhân cấp ủy bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, thống nhất của cấp ủy, thực hiện tốt nguyên tắc tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo cán nhân phục trách, đồng thời, nêu cao tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của mỗi cá nhân, nhất là người đứng đầu cấp ủy cơ sở.
Ba là, nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, tổ chức đảng, trong đó đặc biệt chú trọng việc chuẩn bị tốt nội dung; từng cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là đồng chí bí thư cấp ủy phải bám sát tình hình thực tế để xây dựng nội dung sinh hoạt phù hợp, trong đó cần tập trung vào những vấn đề trọng tâm, đánh giá kỹ những tồn tại, hạn chế để xác định nguyên nhân chủ quan, khách quan nhằm đưa ra những biện pháp lãnh đạo, khắc phục có hiệu quả những tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra. Trong sinh hoạt cấp ủy, tổ chức đảng phải đảm bảo vai trò lãnh đạo toàn diện, kịp thời trên các lĩnh vực theo chức năng, nhiệm vụ do Ban Bí thư quy định. Phát huy dân chủ trong sinh hoạt đảng, đồng chí bí thư cấp ủy phải linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành, chủ trì các cuộc họp, tác phong cởi mở, chân thành, dân chủ, quyết đoán. Trong thảo luận phải thật sự phát huy dân chủ, tạo được không khí đoàn kết, thẳng thắn để các đảng viên thể hiện hết ý kiến, những ý kiến xây dựng, thẳng thắn, trung thực phải được tôn trọng và động viên, khuyến khích, tiếp thu một cách cầu thị.
Bốn là, tiếp tục rà soát, bổ sung, sửa đổi, cụ thể hóa các văn bản về công tác cán bộ, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch. Tập thể, cấp ủy, tổ chức đảng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, đầy đủ, nghiêm túc các quy định, quy chế, quy trình về công tác cán bộ. Các thành viên trong tập thể phải thực hiện đúng trách nhiệm, quyền hạn, phản ánh đầy đủ, kịp thời, chính xác những thông tin có liên quan đến nhân sự, thể hiện rõ chính kiến và chịu trách nhiệm về ý kiến giới thiệu nhân sự và được bảo lưu ý kiến theo quy định của Đảng. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra cấp trên đối với cấp dưới việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác cán bộ; kiên quyết xử lý nghiêm tập thể, cá nhân vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác cán bộ.
Năm là, các cấp ủy, TCCSĐ phải làm tốt công tác quản lý đảng viên, trước hết phải nắm rõ tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, nhiệm vụ cụ thể được phân công của đảng viên; bám sát các nguyên tắc, quy định về quản lý đảng viên của Đảng, kết hợp chặt chẽ giữa việc quản lý của tổ chức đảng với việc tự quản lý của đảng viên, giữa quản lý cấp ủy cấp dưới với quản lý của tổ chức đảng cấp trên, giữa quản lý trong nội bộ Đảng với quản lý giám sát của quần chúng; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xem đây là một trong những giải pháp quan trọng để giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc sống còn của Đảng, chính vì vậy, việc nắm vững và thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ ở các TCCSĐ trực thuộc Đảng bộ Khối để xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, góp phần thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp.
Hứa Thị Phương – UVBTV, Trưởng Ban Tổ chức Đảng ủy Khối.