Đội ngũ đảng viên ở cơ sở là người trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, Nghị quyết, Chỉ thị, Mệnh lệnh của cấp trên, trực tiếp liên hệ mật thiết với quần chúng và lãnh đạo quần chúng thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của địa phương đơn vị. Vì vậy, để xây dựng tổ chức cơ sở đảng vững mạnh thì một vấn đề đặt ra là phải: "Xây dựng đội ngũ đảng viên ở cơ sở có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới". Đây là một nội dung hết sức quan trọng và cũng là một nhiệm vụ trọng tâm của công cuộc đổi mới chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Trung ương Đảng về xây dựng chỉnh đốn Đảng nhằm đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Tuy nhiên, so với yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng trong tình hình mới, đội ngũ đảng viên ở cơ sở vẫn còn bộc lộ một số yếu kém nhất định như: nói nhiều làm ít, xa rời thực tiễn, thiếu sâu sát trong chỉ đạo, một bộ phận đảng viên yếu kém về phẩm chất và năng lực, vừa thiếu tính tiền phong gương mẫu, vừa không đủ trình độ hoàn thành nhiệm vụ… Vì vậy để xây dựng đội ngũ đảng viên chất lượng nhất là đảng viên ở cơ sở có chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới thiết nghĩ cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là: Tăng cường giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực và phong cách lãnh đạo khoa học cho đội ngũ đảng viên ở cơ sở.
Giáo dục, rèn luyện đảng viên là một nội dung cơ bản quan trọng của công tác xây dựng đội ngũ đảng viên nhất là đội ngũ đảng viên ở cơ sở, nhằm nâng cao trình độ về mọi mặt cho đội ngũ đảng viên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng của Đảng và yêu cầu của công tác xây dựng Đảng trong từng giai đoạn cách mạng. Đây là một vấn đề trọng tâm trong công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng hiện nay. Vì vậy, tổ chức đảng ở cơ sở phải tiến hành giáo dục thường xuyên, liên tục. Từng cơ quan, đơn vị xây dựng và thực hiện nghiêm những tiêu chuẩn đạo đức, lối sống cần “xây” và hành vi cần “chống” liên tục làm tốt, làm có hiệu quả công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên. Muốn giáo dục, rèn luyện đảng viên có hiệu quả, phải đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp và hình thức giáo dục sát với từng đối tượng, kể cả giáo dục lý luận chính trị và giáo dục kiến thức chuyên môn phải chú trọng công tác bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ đảng viên ở cơ sở và coi đây là trách nhiệm của các cấp ủy Đảng. Hàng năm, các cấp ủy Đảng phải tiến hành rà soát tình hình đảng viên và khẩn trương xây dựng kế hoạch, có giải pháp quyết liệt để thực hiện nội dung công tác này làm cho mỗi đảng viên ở cơ sở thấm nhuần và biết cách vận dụng sáng tạo học thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn công tác và cuộc sống
Hai là: Triển khai thực hiện nghiêm túc việc tổ chức sinh hoạt chi bộ định kỳ hàng tháng.
Việc thực hiện nghiêm túc sinh hoạt chi bộ định kỳ sẽ làm cho các cấp ủy, tổ chức Đảng và đảng viên ở cơ sở nhận thức sâu sắc về vai trò, vị trí quan trọng của tổ chức cơ sở đảng và của chi bộ. Thông qua sinh hoạt chi bộ làm cho mọi đảng viên nâng cao ý thức trách nhiệm, tích cực học tập, tu dưỡng, rèn luyện, thực hiện tốt nhiệm vụ của người đảng viên do Điều lệ Đảng quy định và các nhiệm vụ được chi bộ phân công; nâng cao ý thức tổ chức, kỷ luật, tinh thần tự phê bình và phê bình; tăng cường đoàn kết, thống nhất và tình thương yêu đồng chí trong nội bộ; cấp ủy nắm chắc tình hình tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống của đảng viên; có biện pháp cụ thể để xây dựng đội ngũ đảng viên và xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh. Các cấp ủy tổ chức đảng tuyệt đối tránh việc sinh hoạt chi bộ mang tính hình thức, đối phó, sinh hoạt để báo cáo các công việc được phân công và tránh việc sinh hoạt chi bộ quá sa đà vào công việc chuyên môn mà thông qua sinh hoạt chi bộ định kỳ hàng tháng để nắm bắt tình hình nhân dân ở nơi mình đang sinh hoạt, sinh sống, nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của nhân dân, những phản ánh của nhân dân để kịp thời điều chỉnh hoặc phản ánh lên cấp trên để có biện pháp giải quyết kịp thời.
Ba là: Phải thường xuyên làm tốt công tác phát triển Đảng viên ở cơ sở và nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên mới.
Phát triển Đảng là vấn đề có tính quy luật trong công tác xây dựng Đảng, là nội dung quan trọng trong xây dựng đội ngũ đảng viên nhất là đội ngũ đảng viên ở cơ sở, là biện pháp để nâng cao chất lượng, phát triển số lượng, nâng cao tỷ lệ lãnh đạo của Đảng, bảo đảm cho sự tồn tại vững mạnh của Đảng. Muốn làm tốt công tác này đòi hỏi các cấp ủy đảng cơ sở đảng phải căn cứ vào tình hình thực tiễn của địa phương mình để xây dựng kế hoạch phát triển Đảng. Dựa vào kế hoạch đó, các tổ chức đảng ơ cơ sở phải tích cực, chủ động tạo nguồn, bồi dưỡng nguồn, thông qua việc giao nhiệm vụ để rèn luyện, thử thách, phân công đảng viên kèm cặp, giúp đỡ quần chúng phấn đấu. Trong quá trình tiến hành phải nắm vững và thực hiện đúng phương châm, phương hướng, tiêu chuẩn và nguyên tắc, nắm vững thủ tục kết nạp đảng viên theo quy định của Điều lệ Đảng, quy định của Ban Bí thư, hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương. Cần phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa số lượng và chất lượng, coi trọng chất lượng nhưng phải luôn quán triệt quan điểm: phát triển Đảng phải luôn đi đôi với củng cố Đảng, cùng với sự phát triển đảng viên mới, phải chăm lo củng cố đội ngũ đảng viên hiện có, phải nâng cao chất lượng của đội ngũ đảng viên ngay từ lúc mới kết nạp, không vì chạy theo số lượng đơn thuần mà bỏ qua chất lượng, kết nạp những người không đủ tiêu chuẩn, chưa đủ điều kiện như: Động cơ vào Đảng không đúng đắn, lai lịch chính trị, quan hệ xã hội không rõ ràng, phẩm chất, năng lực, trình độ học vấn thấp, không có quan điểm quần chúng, uy tín và khả năng lãnh đạo quần chúng thấp. Phải tuân thủ nghiêm ngặt các khâu, các bước, đảm bảo đúng thủ tục nguyên tắc, nâng cao cảnh giác, kiên quyết không để phần tử xấu, cơ hội tìm cách chui vào Đảng, đây là điều rất hệ trọng đối với một đảng cầm quyền như Đảng ta.
Bốn là: Đi đôi với công tác phát triển Đảng, phải làm tốt công tác sàng lọc đảng viên.
Sàng lọc đảng viên cũng là một quy luật đối với sự tồn tại và phát triển của Đảng, là biện pháp cơ bản để bảo đảm sự trong sạch của đội ngũ đảng viên và tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, nâng cao uy tín và sức chiến đấu của Đảng. Uy tín của Đảng cao hay thấp cũng tuỳ thuộc một phần vào chất lượng của đội ngũ đảng viên. Vì vậy, tổ chức đảng ở cơ sở phải thường xuyên làm tốt công tác sàng lọc, nâng cao chất lượng của đội ngũ đảng viên. Phải kiên quyết và kịp thời đưa những người không đủ tiêu chuẩn ra khỏi Đảng bằng các hình thức thích hợp. Khai trừ đảng viên thoái hoá về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, tham nhũng, lãng phí, quan liêu cố tình vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật của nhà nước. Xoá tên ra khỏi danh sách đảng viên đối với những đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí chiến đấu, không làm tròn nhiệm vụ đảng viên, đã được tổ chức Đảng giúp đỡ mà không tiến bộ. Phải đưa ra càng sớm càng tốt những người không đủ tư cách, những người thoái hoá, biến chất. Đồng thời đề phòng những lệch lạc, sai lầm trong công tác sàng lọc đảng viên đòi hỏi các tổ chức đảng phải quán triệt sâu sắc Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25/11/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm.
Đưa những người không đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng là một việc hệ trọng, có quan hệ đến sinh mệnh chính trị và danh dự, uy tín cá nhân của người đó, nó tác động trực tiếp đến ý thức tư tưởng, tình cảm của cả đội ngũ đảng viên. Đồng thời phải tỉnh táo cảnh giác với âm mưu phá hoại của kẻ thù không để chúng lợi dụng tuyên truyền xuyên tạc, kích động gây chia rẽ nội bộ. Cho nên, khi tiến hành phải xem xét kỹ lưỡng, kiên quyết, nhưng cũng phải thận trọng, bảo đảm chặt chẽ, kịp thời, chính xác và vững chắc, đề phòng những lệch lạc. Phải bảo đảm công bằng, dân chủ, công khai. Nếu đã vi phạm đều phải xử lý nghiêm khắc theo kỷ luật Đảng, phải thực hiện đúng lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Sửa chữa sai lầm, cố nhiên cần dùng cách giải thích thuyết phục, cảm hoá, dạy bảo. Song không phải tuyệt nhiên không dùng xử phạt. Lầm lỗi có việc to, việc nhỏ. Nếu nhất luật không xử phạt thì sẽ mất cả kỷ luật, thì sẽ mở đường cho bọn cố ý phá hoại. Vì vậy, hoàn toàn không dùng xử phạt là không đúng. Mà chút gì cũng dùng đến xử phạt cũng không đúng. Vì vậy, cần phải phân tách rõ ràng cái cớ sai lầm, phải xét kỹ lưỡng việc nặng hay nhẹ, phải dùng xử phạt cho đúng". Lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là phương châm trong thi hành kỷ luật Đảng, là biện pháp hữu hiệu để sàng lọc đảng viên, làm trong sạch đội ngũ đảng viên, giúp cho chúng ta có quan điểm đúng trong thi hành kỷ luật Đảng, tránh được những sai lầm trong quá trình thực hiện.
Có thể nói đây là một số giải pháp cơ bản để xây dựng đội ngũ đảng viên ở cơ sở có chất lượng cao, những biện pháp trên là một thể thống nhất có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tạo tiền đề cho nhau. Vì thế, các tổ chức cơ sở đảng phải thường xuyên quán triệt và thực hiện tốt tất cả các giải pháp, không nên coi trọng hoặc xem nhẹ một giải pháp nào. Chất lượng của đội ngũ đảng viên có được nâng cao hay không là tuỳ thuộc vào hiệu quả của việc thực hiện các giải pháp đó. Trong tình hình hiện nay, nhiệm vụ của cách mạng ngày càng đòi hỏi cao đối với năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng cũng như chất lượng của đội ngũ đảng viên. Vì vậy, các cấp, các ngành mà trước hết tổ chức cơ sở đảng và từng cán bộ đảng viên phải nhận thức rõ yêu cầu, nhiệm vụ, từ đó nâng cao trách nhiệm trong việc xây dựng đội ngũ đảng viên, làm cho đội ngũ đảng viên của Đảng ngày một trong sạch, ngày một trưởng thành để hoàn thành sứ mệnh lịch sử thiêng liêng và cao cả mà Đảng và nhân dân giao cho, để xứng đáng là người đảng viên Cộng sản Việt Nam./.
ThS. Trần Văn Tài - Khoa Nhà nước và pháp luật. ThS. Tăng Văn Cương - Khoa Xây dựng Đảng